پخش زنده
امروز: -
به مناسبت ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ
هر یک از غزلیات حافظ دریچهای به عرفان و فلسفه ایرانی باز میکند
پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی با اشاره به لایههای پنهان و عرفانی در شعر حافظ گفت: سخن گفتن درباره حافظ از زوایا و جنبههای گوناگون ممکن است و هر کدام از غزلیات او دریچهای به عرفان و فلسفه ایرانی باز میکند.
علیاصغر حمیدفر در گفتگو با خبرنگار صداوسیما با اشاره به کاربرد واژه "دوش" در اشعار حافظ گفت: واژه «دوش» در دیوان لسانالغیب صرفاً به معنای «دیشب» نیست، بلکه نمادی از پیمان نخستین میان خالق و مخلوق و آغاز آفرینش است.
وی با بیان اینکه نکتهای ظریف و کمتر توجهشده درباره واژه دوش وجود دارد، توضیح داد: اغلب تصور میشود که دوش به معنای شب گذشته یا دیروز است؛ اما در بسیاری از موارد در اشعار حافظ، این واژه بار معنایی ازلی و عرفانی دارد.
حمیدفر گفت: وقتی حافظ میگوید " دوش آگهی ز یار سفر کرده داد باد" یا "دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند"، او تنها به یک شب گذشته اشاره نمیکند، بلکه یادآور لحظهای است که خالق و مخلوق در آغاز آفرینش با هم عهد بستند.
این پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی افزود: این لحظه، همان چیزی است که در قرآن کریم به آن اشاره شده؛ هنگامی که خداوند فرمود: ألست بربکم و همه مخلوقات پاسخ مثبت دادند.
وی گفت: در واقع، “دوش” در نگاه حافظ، نمادی است از این عهد نخستین، لحظهای که رابطه انسان با خداوند و جهان شکل گرفت و ازلی شد؛ از این رو این واژه در شعر حافظ به نوعی پل میان زمان مادی و لحظهای ازلی است.
حمیدفر با بیان نمونههای بیشتری از دیوان حافظ گفت: در ابیاتی مانند" دوش میآمد و رخساره برافروخته بود" یا " دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند و گل آدم بسرشتند و به پیمانه زدند"، مشاهده میکنیم که حافظ با واژهها بازی نمیکند؛ هر واژه به مثابه دریچهای به عالم معنا و رمز است؛ او نشان میدهد که شعر فارسی میتواند حامل اندیشههای عرفانی و فلسفی باشد، نه صرفاً زیباییهای لفظی.
استاد زبان و ادبیات فارسی با تأکید بر اهمیت بازخوانی چنین ظرایفی گفت: درک این نکات به ما کمک میکند تا حافظ را شاعری که برای لذت و زیبایی میسراید و متفکری که به عمیقترین مفاهیم انسانی و عرفانی توجه دارد، بشناسیم.
حمیدفر گفت: این نگاه همچنین اهمیت زبان فارسی را ابزاری برای انتقال فرهنگ، اندیشه و معنویت بیش از پیش روشن میکند.
وی در پایان افزود: بازخوانی شعر حافظ با چنین رویکردی، موجب درک بهتر شاعر و اندیشههای او میشود، بلکه ارتباط ما با میراث فرهنگی و زبان فارسی را مستحکمتر میکند.
این پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی ابراز امیدواری کرد که پژوهشگران و علاقهمندان شعر فارسی بتوانند بیش از پیش به این ابعاد پنهان شعر حافظ توجه و این گنجینه عظیم فرهنگی را به نسلهای آینده منتقل کنند.
نظر شما